Khu vực Tây Nguyên có nhiều nhà máy thủy điện lớn. Trên sông Sê San có các nhà máy thủy điện: Plei Krông, Ialy, Sê San 3, Sê San 3A, Sê San 4, Sê San 4A,..; sông Srêpốk có các nhà máy thủy điện: Buôn Tua Srah, Buôn Kuốp, Srêpốk 3, Srêpốk 4, Srêpốk 4A,... Hồ chứa của các nhà máy này vừa có nhiệm vụ phát điện, cấp nước cho hạ lưu trong mùa khô phục vụ canh tác nông nghiệp, phát triển kinh tế; vừa làm nhiệm vụ điều tiết, cắt, giảm lũ cho hạ du trong mùa mưa lũ đảm bảo an toàn cho người dân vùng hạ lưu.
Lũ trên các sông chính ở Tây Nguyên thường xuất hiện khi có bão, áp thấp nhiệt đới hoạt động trên biển Đông đổ bộ dọc bờ biển từ Trung Trung bộ đến Nam Trung bộ, hoặc ảnh hưởng gió mùa Tây Nam hoạt động trong thời kỳ tháng 8-9 và không khí lạnh tăng cường trong thời kỳ tháng 10-11. Khi chịu ảnh hưởng các hình thế thời tiết này thường gây mưa phổ biến từ 50-150mm, cá biệt có thể 200mm/ngày. Những năm gần đây, do tác động của biến đổi khí hậu, thời kỳ mưa ở khu vực Tây Nguyên cũng đã có những thay đổi nhất định, số trận mưa có cường độ và lượng lớn có xu hướng tăng. Nhiều hoạt động của con người đã làm thay đổi diện mạo tự nhiên của lưu vực, khiến cho dòng chảy lũ trên các sông suối ở Tây Nguyên trở nên mạnh, dễ gây ra sạt lỡ, lũ quét, lũ cuốn và mức độ tàn phá khốc liệt hơn.
Đập tràn Nhà máy Thủy điện Buôn Tua Srah
Công ty Thủy điện Buôn Kuốp là đơn vị quản lý vận hành các nhà máy thủy điện Buôn Tua Srah, Buôn Kuốp và Srêpốk 3 trên bậc thang sông Srêpôk. Để vận hành các hồ chứa an toàn và hiệu quả, Công ty đã thực hiện:
- Hàng năm trước mùa mưa lũ, Công ty đã kiện toàn bộ máy Ban chỉ huy PCTT&TKCN Công ty; thành lập các đội xung kích PCTT&TKCN 03 nhà máy; thành lập Tiểu ban kỹ thuật xả lũ; phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên BCH; xây dựng kế hoạch PCTT&TKCN của Công ty và tổ chức thực hiện.
- Tổ chức bảo trì, bảo dưỡng thiết bị, công trình, trang bị đầy đủ vật tư thiết bị phục vụ công tác PCTT&TKCN; chuẩn bị đầy đủ các quy chế, quy trình, quy định, biểu mẫu phục vụ công tác PCTT&TKCN và công tác tổ chức diễn tập xả lũ cấp Ca, cấp Phân xưởng và Công ty.
- Tổ chức vận hành đóng/mở thử các cửa van cung của 03 nhà máy trước mùa lũ nhằm đảm bảo hệ thống các cửa van cung đập tràn luôn ở tình trạng tốt nhất theo 04 lớp dự phòng: Vận hành bằng nguồn tự dùng chính; Vận hành bằng máy phát Diesel dự phòng; Vận hành bằng máy phát điện và bơm di động; Vận hành bằng bơm tay.
- Tổ chức hội nghị PCTT&TKN thường niên có sự tham gia của BCH PCTT&TKCN 2 tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông, Sở Công Thương, Đài Khí tượng thủy văn, BCH PCTT&TKCN các huyện/ thành phố thuộc 2 tỉnh và các nhà máy Thủy điện liền kề liên quan..
- Phối hợp với Ban chỉ huy PCTT&TKCN cấp huyện, xã tiến hành kiểm tra hành lang thoát lũ vùng hạ du các hồ chứa, trong đó tập trung vào một số vị trí xung yếu ở 13 xã thuộc 5 huyện/TP, để có giải pháp chủ động ứng phó.
Đập tràn Nhà máy Thủy điện Buôn Kuốp
- Đầu mùa lũ, Công ty đã có các văn bản gửi đến Ban Chỉ huy PCTT&TKCN các cấp, Sở Ngành địa phương và các đơn vị liên quan để phối hợp phổ biến cho nhân dân vùng hạ du về thời kỳ mùa lũ trên lưu vực các hồ chứa; không tiến hành các hoạt động nuôi trồng thủy sản, canh tác nông nghiệp, để nông cụ trong vùng trũng thấp, hành lang thoát lũ để tránh thiệt hại khi có lũ về hoặc khi các hồ điều tiết, xả nước qua tràn;
- Trước khi điều tiết xả tràn lần đầu, Công ty cung cấp đầy đủ thông tin đến các bên liên quan theo quy địnhh.
- Hằng ngày trong suốt quá trình điều tiết, Công ty phát hành thông báo tình hình điều tiết ngày qua và dự kiến điều tiết ngày tới đến các BCH PCTT&TKCN các cấp, Sở Ngành địa phương để nắm thông tin, phối hợp thực hiện và có biện pháp phòng tránh hữu hiệu, giảm thiệt hại thấp nhất khi các hồ chứa điều tiết qua tràn.
Đập tràn Nhà máy Thủy điện Srêpốk 3
- Công ty bố trí nhân lực thường trực 24/24h tại nhà máy, công trình, chuẩn bị sẵn sàng phương tiện cơ giới, vật tư, hậu cần để chỉ đạo ứng phó với mưa bão. Theo dõi sát diễn biến của bão, tình hình thủy văn, mưa, lũ, giữ thông tin liên lạc xuyên suốt trong đơn vị và với cơ quan chức năng để kịp thời ứng phó khi có tình huống xấu xảy ra. Thường xuyên theo dõi, kiểm tra tình trạng vận hành các thiết bị, công trình hồ, đập nhằm phát hiện các hiện tượng bất thường để kịp thời xử lý, khắc phục.
Lực lượng vận hành Nhà máy Thủy điện Buôn Tua Srah trực 24/24h tại nhà máy
- Với diễn biến điều kiện thời tiết bất thường và biến động qua từng năm như hiện nay, Công ty đã lắp đặt 28 trạm đo mưa và 7 trạm đo mực nước trên lưu vực các hồ chứa nhằm quan trắc, thu thập dữ liệu mưa, mực nước, từ đó tính toán dự báo lưu lượng nước về hồ để chủ động ứng phó hơn khi có mưa lũ.
- Công ty đã chủ động cung cấp thông tin quan trắc và vận hành hồ chứa trên website (http://buonkuop.vn:2016/PCLB/qve.aspx) để các cơ quan chức năng, tổ chức và nhân dân trong vùng thuận tiện theo dõi, cập nhật thông tin 1 lần/giờ khi bình thường và 15 phút/lần khi có tình huống bất thường. Khi thay đổi lưu lượng xả tràn hoặc khi cung cấp đến các bên liên quan, ngoài việc thông báo trên các trạm cảnh báo lũ (hồ Buôn Tua Srah: 13 trạm; hồ Buôn Kuốp: 9 trạm); Công ty đồng thời thông báo đến địa phương cấp xã và nhân dân qua các nhóm Zalo, đảm bảo thông tin được kịp thời và chính xác.
Nhờ sự chủ động, tích cực và chuẩn bị sẵn sàng ứng phó trong mọi tình huống trong công tác PCTT&TKCN mùa lũ năm 2022, Công ty Thủy điện Buôn Kuốp đã vận hành điều tiết các hồ chứa đảm bảo an toàn cho công trình và vùng hạ du, tuân thủ quy trình vận hành hồ chứa, liên hồ chứa đã được cấp thẩm quyền ban hành./.